İstanbul’da geçmişte olan büyük depremler

İstanbul’un güneyinden Kuzey Anadolu Fayı geçtiği için İstanbul’un deprem açısından yüksek risk altında olduğu değerlendirilmektedir. Tarihsel kayıtlara göre İstanbul geçmişte çok büyük depremler meydana gelmiştir. Peki İstanbul’da geçmişte olan büyük depremler hangileridir, ne zaman meydana gelmişlerdir? İstanbul’da geçmişte meydana gelmiş büyük depremler hakkında bilgi edinmek için doğru yerdesiniz.

İstanbul’da geçmişte meydana gelen depremler, eskiden yeniye doğru sıralanmıştır. Aşağıda bilinen en eski İstanbul depreminden en son meydana gelen depremlere kadar gidebilirsiniz. Lütfen İstanbul’un adının 337 yılından 1453’e kadar Konstantinopolis olduğunu, ancak 1928’den sonra şehrin resmi adının İstanbul olduğunu unutmayın. Bu nedenle eski depremlerin adı Konstantinopolis olarak adlandırılıyor.

İstanbul’da geçmişte büyük depremlerin meydana geldiği yıllar: 120 (7.2), 342, 358, 402, 412, 417, 423, 437, 442, 447 (7.3), 450, 477, 487, 525, 533, 542, 546, 551 (7.8), 557 (7.0), 558 (7.0), 583, 611, 740 (7.3), 780, 790, 796, 860, 866, 869, 948, 989, 1010, 1032, 1033, 1034, 1042, 1053, 1064, 1202, 1231 (6.9), 1289, 1296, 1303, 1332 (6.8), 1343 (7.5), 1402, 1419, 1437, 1509 (7.7), 1894 (6.7), 1935 (6.4), 1963 (6.2), 1999 (7.6). Şimdi İstanbul’daki en yıkıcı depremlere başlıklar halinde göz atacağız.

1. 447 Konstantinopolis depremi

447’de meydana gelen depremin merkez üssü Sultanahmet (41.008°K 28.978°D), büyüklüğü 7.3, maksimum şiddeti 9 olarak kayıt edildi. 447 yılında meydana gelen Konstantinopolis depremi, bölgeyi etkileyen büyük bir depremdir. Özellikle yakın zamanda tamamlanıp Konstantinopolis Surları’na eklenen Theodosius Surları’nda ciddi hasara neden oldu, 57 kuleyi ve geniş sur duvarlarını yok etti. Depremin tarihi tam olarak kesin değildir, ancak yılı 447’dir. Tutarsız kayıtlara göre depremin günü 26 Ocak, 6 Kasım, 8 Kasım ya da 8 Aralık olabilir. Deprem gece meydana gelmiştir.

2. 557 Konstantinopolis depremi

14 Aralık 557’de meydana gelen depremin merkez üssü Balat (41.03°K 28.95°D), büyüklüğü 7.0, maksimum şiddeti 10 olarak kayıt edildi. 557 yılında meydana gelen Konstantinopolis depremi, şehre büyük zarar verdi. Depremden dolayı şehrin surları büyük zarar görmüştür. Deprem gece meydana gelmiştir.

3. 989 Konstantinopolis depremi

989 yılında, Konstantinopolis şehrinde iki büyük afet meydana gelmiştir. Kış mevsiminde İstanbul Boğazı donmuştur. Tamamen buzlarla kaplanan boğazın her iki tarafına yürüyerek geçmek mümkün olmuştur. Aynı yılın sonbaharında ise çok büyük bir deprem meydana gelmiş ve şehir yerle bir olmuştur. Depremde Ayasofya da dahil olmak üzere 40’dan fazla kilise yıkılmıştır.

4. 1010 Konstantinopolis depremi

Bu depremle birlikte İstanbul’da Dragos açıklarında bulunan Vordonisi adası meydana gelen tsunami nedeniyle denize gömülmüştür. Adanın kalıntıları halen havadan görülmektedir.

5. 1509 Konstantinopolis depremi

10 Eylül 1509’da meydana gelen depremin merkez üssü Adalar’ın güneyi (40.75°K 29.00°D), büyüklüğü 7.7’dir, maksimum şiddeti 10-11 arası olarak kayıt edildi. 1509 yılında meydana gelen Konstantinopolis depremi, şehre büyük zarar verdi. Deprem geride 4 bin ile 13 bin arası ölü, 10 binden fazla yaralı ve binden fazla yıkılmış bina bıraktı. Depremin saati, 22:00 ile 04:00 arası olarak kayıt edildi. Deprem halk arasında “Küçük Kıyamet” olarak adlandırıldı.

6. 1556 Konstantinopolis Depremi

10 Mayıs 1556’te Orta Sırt Kuzey Fayı’nda meydana gelen 7.4 büyüklüğündeki deprem nedeniyle kentte büyük hasar oluştu. Deprem, güneşin batmasından sonra çok şiddetli bir rüzgarla birlikte gerçekleşmiş. Tarihî kayıtlarda anlatılan hasar miktarı bu depremin şiddetinin 8 olduğunu göstermektedir. 10 Mayıs 1556 tarihinde Marmara Denizi’nde meydana gelen deprem, tarihteki en büyük İstanbul depremlerinden biridir. Depremin merkez üssü, bugünkü İstanbul Boğazı’nın güney girişi yakınlarındaki Adalar açıklarındaydı. Yaklaşık olarak 10.000 kişinin hayatını kaybettiği bu deprem, tarihteki en yıkıcı doğal afetlerden biridir.

7. 1766 İstanbul depremi

22 Mayıs 1766’da Osmanlı Devleti döneminde meydana gelen depremin büyüklüğü 7.1, maksimum şiddeti 9, derinliği ise 17 km olarak kayıtlara geçti. 47 saniye süren depremde 4 bin ölü olduğu bilinmektedir. Deprem sabah olmuştur. Tsunamiye neden olmuştur.

8. 1894 İstanbul depremi

10 Temmuz 1894’de İzmit Körfezi’nde meydana gelmiştir. Depremin büyüklüğü 7.0, maksimum şiddeti 10’dur. Saat 12:24’de meydana gelen depremde 1.349 kişi öldü.

9. 1999 İzmit depremi

17 Ağustos 1999’da merkez üssü İzmit Körfezi olan depremin büyüklüğü 7.6’dır. Depremden kaynaklı oluşan yıkımda on binlerce insan ölmüştür. İzmit depremi sırasında İstanbul’un Avcılar ve Tuzla ilçelerinde de büyük zarar oluşmuştur. Depremin ardından 2.5 metrelik tsunami oluşmuştur.

10. 2019 İstanbul depremi

26 Eylül 2019’da merkez üssü Silivri açıkları olan depremin büyüklüğü 5.7-5.8 arası, maksimum şiddeti 6 ve derinliği 5.99 km olarak ölçülmüştür. Depremden kaynaklı oluşan yıkımda can kaybı olmazken, panik nedeniyle 1 kişi kalp krizinden ölürken 42 kişi de yaralandı. 473 binada hasar meydana geldi.